Ανασκαφή ‘’Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων’’

Το 2003 εντοπίστηκαν αρχαιότητες κατά τις εκσκαφικές εργασίες για την ανέγερση της Συνεταιριστικής Τράπεζας Χανίων, στη συμβολή των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου και Μιχελιδάκη. Ακολούθησε ανασκαφική έρευνα σε όλη την έκταση του οικοπέδου. Το 1994, σε παρακείμενο οικόπεδο  είχαν αποκαλυφθεί λάκκοι με κεραμική ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, καθώς και μικρό τμήμα ψηφιδωτού δαπέδου της ρωμαιοκρατίας (323 π.Χ. – 324 μ.Χ.).

Στο νοτιοδυτικό τμήμα του οικοπέδου της Τράπεζας οι αρχαιότητες είχαν καλύτερη εικόνα διατήρησης γι’  αυτό και παρέμειναν  ορατές στον ακάλυπτο χώρο του νέου κτηρίου, κάτω από υαλοπίνακες.

Κατά την έρευνα των νεότερων επιχώσεων του οικοπέδου, της οθωμανικής περιόδου (1645-1896), συγκεντρώθηκαν αρκετές πήλινες πίπες, δείγματα εφυαλωμένης κεραμικής, ενώ δεν εντοπίστηκαν κτηριακά κατάλοιπα. Η ανασκαφή των αρχαίων στρωμάτων αποκάλυψε επάλληλες οικιστικές φάσεις τόσο των υστεροκλασικών- ελληνιστικών, όσο και των μινωικών χρόνων, ενώ οι ενδιάμεσες περίοδοι αντιπροσωπεύονται με άφθονη κεραμική από τους λάκκους απορριμμάτων.

Στο β΄ μισό του 4ου αι. π.Χ. έως τα τέλη 3ου αρχές 2ου αι. π.Χ. χρονολογείται κτίσμα («οικία») με τρεις τουλάχιστον οικοδομικές φάσεις. Οι τοίχοι είναι χτισμένοι από κατεργασμένους και αργούς λίθους ενώ τα δάπεδα ήταν κατασκευασμένα από πατημένο χώμα. Σε δύο από αυτά είχαν σφηνωθεί αποθηκευτικοί οξυπύθμενοι αμφορείς  για την συλλογή τροφίμων. Στο νοτιοδυτικό τμήμα του κτίσματος, πάνω δάπεδο  βρέθηκαν αρκετά υφαντικά βάρη γεγονός που υποδεικνύει την ύπαρξη αργαλειού. Από το κτήριο και τους λάκκους της περιόδου προέρχονται πλήθος θραυσμάτων από χρηστικά αγγεία ενώ ξεχωρίζουν οι ενσφράγιστες λαβές αμφορέων με το λογότυπο του κεραμικού εργαστηρίου ή και ολόκληρο όνομα. Επίσης, συλλέχθηκαν αρκετές πήλινα υφαντικά βάρη, καθώς και τμήματα ειδωλίων.

Την περίοδο των αρχαϊκών-κλασικών και γεωμετρικών χρόνων (6^ος -5^ος και 8^ος -7^ος αι. π.Χ.) η θέση ίσως να χρησιμοποιήθηκε και για την απόρριψη άχρηστων αντικειμένων σε λάκκους, ενώ δεν εντοπίστηκαν αρχιτεκτονικά λείψανα.  Από τα κινητά ευρήματα ξεχωρίζουν ένας αμφορέας, ένα γουδί (ιγδίον) και ένας κρατήρας.

Τα μινωικά οικιστικά κατάλοιπα και οι σύγχρονοί τους λάκκοι αποκαλύφθηκαν αμέσως κάτω από την υστεροκλασική-ελληνιστική δραστηριότητα στο χώρο και χρονολογούνται στην προανακτορική περίοδο (1600-1900 π.Χ.). Οι θεμελιώσεις των τοίχων αποτελούνται από αργούς λίθους και τα δάπεδα είναι στρωμένα κυρίως με χτυπητή γη. Εντοπίστηκαν δύο μόνο τμήματα πλακόστρωτων δαπέδων εξωτερικών χώρων. Επίσης, ήρθαν στο φως ίχνη πήλινης εστίας και ένας πίθος, πιθανόν από το μαγειρείο του σπιτιού. Στα αρχιτεκτονικά λείψανα περιλαμβάνεται ο βοτσαλόστρωτος μακρόστενος χώρος, τμήμα ενός λιθόστρωτου δρομίσκου και ο εξωτερικός τοίχος στο βόρειο τμήμα του οικοπέδου. Ανάμεσα στα ευρήματα των μινωικών χρόνων ξεχωρίζουν αγγεία καθώς και εργαλεία.

Στην τρίτη χιλιετία π.Χ. η μινωική οικιστική εγκατάσταση στην πόλη των Χανίων ξεκινούσε στα βόρεια από το λόφο Καστέλλι και κατέληγε στα νότια στο κέντρο της σημερινής πόλης. Η ανασκαφή στο οικόπεδο της Συνεταιριστικής Τράπεζας κατέδειξε ότι ο παραπάνω οικισμός απλωνόταν τουλάχιστον μέχρι αυτό το σημείο της πόλης, στα ανατολικά.